Bedevra Açmak

.                    Beç

Bedevra:1m boyunda yaş soç (ladin) budaksız tomruğu yarılarak elde edilen, ahşap evlerin çatılarını örtmede kullanılan, 10 cm genişliğindeki tahta. " Bacanın karını attım. Bedevrasi hep çurumiş. Yaylaya gedınca bedevra açmağ lazım"

Beç: 1. Bedevra açmada kullanılan ağaç sapıyla birlikte L şeklinde olan ağır bıçak. 2. Aklını yararlı ışlerde kullanamayan kişi için soylenir. Doğrular kişiden kişiye değişen şeylerdır. Kimin beç kimin akılı olduğu belli olmaz. Akıllının tersi. "Beç galıp Velata yayla yapmiyer. Getmiş Bursada oturiyer."

1961 babam 2,5 yıllık askerliğini bitirip köye dönünce ahşap evimizin bedevrasi iyice çürümüş, yağmur damlaları evin içine giriyordu. Velat yaylasına gidince annemle birlikte ormandan bedavralık tomruk kesip iki öküz arabasını (Kağnı) dolduracak kadar bedevra açtı. Tabii zor iş ormandan kesip taşımak günlerce uğraşıp yarılmış 100x10 cantimetre ebadında tahta haline getirmek.

Taşıma işi bitince öküzleri Arsiyan yaylasına götürme görevi bana verildi. İlk okul birinci sınıf yaşlarında idim. Arsiyan'a hiç gitmemiştim. Babam, "Öküzleri takip et seni götürürler dedi. Arsiyan posta askeri binasına gelince (Bina yeni yapılan inşaat durumunda idi.) öküzler kuzey doğu istikametine yöneldi, ben yaylaların alt tarafında sığır sürüsü gördüm öküzleri oraya götürdüm. Çobanlar bizim öküz sürüsü öküzlerin yöneldiği kuzey doğu istikametinde olduğunu söylediler, geriye dönüp o yöne gidip sürüyü buldum. Öküzleri çobanlara teslim edip, Velat'a geri döndüm.

Babam işini bitirip bedevrayı annemle iki öküz arabasıyla köye getirirken sabaha doğru köy girişinde orman memuru tarafında çevrilip bedevra zapt altına alınıp mahkemeye verilmiş. 

Bedevrayı Ciritdüzü köyü muhtarının karapanına ücretli kötürmeleri için babam görevlendirilmiş. Ben onlara köyde katıldım. Cirit Düzünde Bedevrayı boşaltıp döndük. O mahkemeden babam bir ceza almadı. Daha sonra  boşa giden emeyi için yaptığı araştırmada "Benim bedavrayı Cirit düzü mühtarı çatısına örtmüş dedi." Herhalde muhtar devletten satın almıştır. Yada arada bir dolandırıcılık ve rüşvet olayı vardır.

Dünya'ya hayat veren kılorofilli yeşil bitkiler.

Küresel ısınma havada biriken aşırı karbondioksitin sera etkisi yapmasıyla oluşuyor.

Yeşil bitkiler bu karbondioksiti kullanarak bize besin maddesi üretiyor. Karbondioksitin, bitkilerin kılorofillerli yeşil yapraklarına temas etmesi için bitkiler arasında boşluklar olmalı bu boşluklardan hava sirkülasyonu sağlanması gerekir. O yüzden fideler sık dikilmemeli aralarındaki yabani otlar, sık sık yolunarak temizlenmeli. Bitki kökleri ve gövdesi sayesinde topraktan suyla birlikte anorganik maddeleri alır. Yapraklardaki kılorofiller sayesinde havadaki karbodioksidi kullanarak, kendi genetik yapısına bağlı olarak organik maddeleri sentezlerler, bize yararlı olan meyvelerini üretirler.

Havada aşırı bulunan karbondioksiti azaltarak, Küresel ısınmanın önüne geçerler. 

İlk eğitimdeki zorluklar

Babam askerde iken ilk okula başladım. Ninem ilk gün 25 kuruş verdi. Okulda, 10 kuruşa alfabe kitabı, kurşun kalem, silgi ve defter aldım. Paranın üstü 15 kuruşun 5 kuruşunu kaybettim. 10 kuruşu Ğefo başörtüsünün kulağına düğümledi. Eve getirdik. O güz babam askerden geldi. Okuma yazmayı askerde öğrenmiş banada o yardımcı oldu. Evde başka okuma yazma bilen yoktu. İkinci sınıf okuma kitabını alamadılar. İkinci dönem, okuldan gelirken kayada mahalle girişınde bayır yol çakıl doluydu. Ayağım kaydı kıçımın üzerine düştüm. Kaymaya başladım çakıllarda benimle kayıyordu. Çakıllar arasında kağıt 2,5 lira buldum. Evde babama verdim. Ertesi günü bana okuma kitabı alınmıştı.

Çocukken astıgmatmışım, ne kitaptaki yazıları nede ön sırada oturduğum halde kara tahtadakileri doğru dürüs görüp okuyamıyordum. Liseyi o şekilde bitirdim.

İstanbul'a gidip üç ay sıgortalı çalıştıktan sonra ilk gözlüğü sıgorta aracılığıyla bedava alabildim.

Farklı pişiricilerin gıda maddesine verdiği tatlar

Yaşama dair yazımda, çayı sıcak tutmak için demliğin altında mum yakıyordum. Buda odanın havasını kirletiyordu. Bu durumdan esinlenmiştim.

Deniz kenarında yürürken paslanmaz su ısıtıcı ketil buldum. Deniz getirmişti. Kontak yerleri paslanmış tı. Altta elektrik bağlantı yeri eriyip bozulmuştu. Mumdan kurtulmak için bunun yandan, radyunun kablo bağlantısı giriş pirizi koydum radyonun kablosunu kullanarak suyu elektırıkle ısıtarak çay içmeye başladım. Suyu tüpte kaynatıp çayın üzerine doldurduktan sonra fazlasını buna koyuyor, bardağa dökerken düğmesini acıp kaynatıyor, bardağı tamamlıyorum, fakat çayın tadı değişti hoşlanmadığım bir tada dönuştü. Ben de muma geri döndüm.

Bu durumu ChatGPT'ye sodordum:

ChatGPT:

Şunu dedin:

Kızgın kömür uzerinde pişen et, elektrikli ızgarada pişenden daha lezzetli oluyor. Doğal yakıtlarla kaynayan suyun çayının tadı, elektrikli ısıtıcılardan daha lezzetli oluyor. Elektrikli rezistanslar radyasyonmu yayıyor? 

ChatGPT:

Harika bir gözlem yaptınız — bu tür farklar gerçekten çok kişi tarafından hissedilir. Şimdi bu durumu hem tat farkı hem de elektrikli ısıtıcıların radyasyon yayması açısından açıklayalım:

🔥 1. Neden kömür ateşinde pişen et veya odunla kaynayan çay daha lezzetli?

✅ Sebepler:

Maillard reaksiyonu: Yüksek sıcaklıkta (özellikle açık ateşte) etin yüzeyinde amino asit ve şekerler tepkimeye girer; bu da zengin aromalar ve lezzet verir. Elektrikli ızgarada bu reaksiyon daha sınırlı olur.

Duman aroması: Kömür veya odun kullanıldığında çıkan duman yemeğe siner. Bu duman, özellikle fenoller ve diğer aromatik bileşenlerle ete veya çaya lezzet katar.

Suyun kaynama karakteri: Odun ateşi suyu daha yavaş ve eşit ısıtarak çayın aromasını daha iyi çıkarabilir. Elektrikli ısıtıcılar suyu çok hızlı kaynattığı için çayın "çiçeksi" notaları kaybolabilir.

⚡ 2. Elektrikli rezistanslar radyasyon yayıyor mu?

Evet, ama bu iyonlaştırıcı olmayan türdendir.

🔍 Detay:

Rezistanslar (ısıtıcılar), su ısıtıcıları, fırınlar veya ızgaralar kızdıkça kızılötesi (infrared) ışınlar yayar.

Bu da bir tür ısı radyasyonudur (tıpkı güneşin yaydığı sıcaklık gibi).

Ancak bu radyasyon:

İyonlaştırıcı değildir (DNA’ya zarar veren X-ışını, gama ışını gibi değil),

Sağlık açısından tehlikeli değildir, çünkü sadece ısı taşır.

📌 Özetle:

Elektrikli cihazlar ısı yayarken kızılötesi radyasyon yayar, bu tamamen doğaldır. Mikrodalga fırınlar gibi elektromanyetik dalga kullanan cihazlar ise farklı bir kategoriye girer.

🎯 Sonuç:

Lezzet farkı, sadece sıcaklık değil, doğal yakıtın kimyasal bileşimi ve pişirme tarzından gelir.

Elektrikli rezistanslar radyasyon yayar ama bu zararsız ve doğal bir ısı radyasyonudur.

İstersen, aynı yemeği farklı ısı kaynaklarında pişirme deneyleri veya çay demleme yöntemlerini kıyaslayacak bilimsel açıklamalara da girebiliriz. Hangisi ilgini çeker?

Kim Akıllı, Kim Beç?

Atilla "Amerika toplumu Trump'i seçtikleri için beçturlar" dedi.

Asil beç olan Trunp çıkti.

Bir önceki Başkan bütçe açığı nedeniyle dünyanın değişik dillerinde yayın yapan devlet televizyon kanatlarını ve devlet okullarındaki bazı bölümleri kapattı. Trump bunu bildiği halde kendini başkan seçtirdi. Başa geçince işin içinden çıkamayınca Hotbird uydu yayınında kalan VOA Europe ve VOA Iran yayınlarını da durdurdu, televizyonların yanında devlete ait İnternet sitelerini de kapattı. Buralara yazı yazanlar işsiz kaldı.

Ülkeye giren yabancı mallara %20-25 gümrük vergisi koyup dünya ekonomisini çalkantıya soktu. Ülkesinde borsa düşüşe geçti. (Trump beçluğundan geri adım atarak biraz önce gümrük vergilerini üç ay süreyle %10'da tutmaya karar verdi. Çin için %125'e yükseltti. Çin sabah ABD'ye %85 gümrük vergisi uyguluyacağını bildirmişti.) 

Bütçe açığını kapatmak için Atlas okyanusunda, üzeride fok balıkları ve kuşların yaşadığı ıssız adaları vergi kapsamına soktu. Bu adam beç değilde nedir? 

Aziz Nesin, "Bizim milletimizin %60'ı beçtur" dedi.

Bir doktor bu sözden dolayı Aziz Nesin'i mahkemeye verdi. Duruşmada Aziz Nesin "Ben toplumun %60'ı için beç dedim. %40'ı için bir şey söylemedim. Bu adam kendinin %60'in içine dahil olduğunu gösterecek kanıtı varmı" dedi. Hakim "Kanıtınız varmı?" diye doktora sordu. Kanıt gösterilemediğinden, Aziz nesin beraat etti.

Doktor'un Aziz Nesin'ı mahkemeye vermesi onun beç olduğunun kanıtıydı. Sorunun gücüne bakın ki, bir insan hakim karşında beç olduğunun kanıtını nasıl gösterebilir.

Başka biri, televizyona çıkıp "Bu aziz millet, Aziz Nesini multi milyoner yaptığı halde, o bu millete beç dedi" diyor. 

Aziz Nesin bu lafın altında kalırmi.

"Madem beni multi milyoner yaptılar, bu onların beç olduğunun kanıtıdır" dedi.

Beç:Aptal

Musk-vu İmamoğlu

  İkisinin gözleri de velfeçri okuyor.

Amerika'da Elon Musk'un toplumdaki görüntüsü ve davranişları, bizim Ekrem İmamoğlu'nunki ile benzerlikler var. İkisi de tam birer soytarı. 

Elon Musk yaptırdığı roketin önünde garip hareketlerle kendi görüntüsünü yayınlıyor. Önceki Başkan Biden'i eleştiriyor, o da Musk benimle uğraşacağına ayda kuracaği koloni üzerinde çalişma yapsın diye dalga geçiyor. Şimdiki başkan Trump'ın kampanyasında onunla sahneye çıkıp beyzbol şapkasıyla komik gösteriler yapıyor.

Geçen gün Musk Trump'tan ve Beyaz Saray'dan ayrıldı. Dün de (5 Hazıranda 2025) Kendi X sosyal medyasında "Ben olmasaydım Trump seçilemezdi" diye açıklama yaptı. 

Elon Musk'un, 4 kadından tam 14 çocuğu varmış. Bu kadınlardan bazıları kurduğu şirketlerin başında imiş. Dünyada nufus artışı sorunu varken Musk nufus artışını yaptığı çocuklarla destekliyor.

X sosyal medyasında bir fotoğrafını gördüm. Uzun saçlarının alt kısımlarını sıfıra kestirmiş üst tarafları yukarı kabarmış (Tam bir palyaço gibi) çömelerek küçük bir oğlan çocuğu ile poz vermiş. 

İmamoğlu, İstanbul kar altında tırafik kilitlenmiş durumda, boğazda İngiliz konsolos ile yemek yerken görüntüleniyor.

Deprem bölgesi ziyaretinin ertesi gün Erzurum Palandöken'de kayak yaparken görüntüleniyor.

Seçime daha üç yıl varken ülke çapında cumhurbaşkanlığı kampanyasına çıkıyor.

İstanbul'da düzenlediği bir mitingde, savcıya "Çoluğunuz çocuğunuzla bize emanetsiniz" deyip aba altından sopa gösterek tehtit ediyor. O gücü nereden alıyorsa? 

Yargı mensubuna tehtit ve hakaretten mahkemelik!

Şimdi de yolsuzluk yaptı, terörü destek verdi diye yargılanıyor.

Yolsuzluktan mahkümiyet aldi. 

İç işleri bakanlığı tarafından İstanbul Büyük Şehir belediye başkanlığı görevinden el çektirildi. 

Külhan beylik ve dolandırıcılık eğilimi gençliğinde de varmiş. Türkiye'deki üniversitelerle denkliği olmayan, Kıbrıs'ta bir Amerikan üniverstesine sınava girmeden kaydoluyor.  Kıbrıs'ta başka bir devlet üniversitesini gösterip İstanbul Üniversitesi işletme bölümüne yatay geçiş yaptırıyor. Şikayet ve araştırma sonucu diploması iptal edildi. 

CHP genel kurulunda seçime hile karıştırarak, cumhur başkanlığı adaylığını garantilemek için Kılıçtar oğlunu devirip, Özgür Özeri seçtirmiş. Bu da mahkemelik. CHP partinin başına kayyum atanmasını engellemek için 15 gün içinde yeniden genel kurula gidip, yeniden seçimler yapılması kararı aldı. 

Musk yaptığı işlerde nekadar başarı sağladı ise bu yaptığı işlerde başarısızlıkları ile anılıyor. Tek benzerlikleri komik davranışları. Diğer bir benzerlikleri de Elon Musk'ta külhan beğliği yapıyor. Avrupa'daki sosyal demokrat parti liderlerini tehtit edip, sağ parti liderlerini destekliyor. 

Almanya'da sosyal demokrat Olaf Scholz'u tehtit etmesinin ardından seçimi sağ parti kazandı. 

Bilim X ve Y harflerini yazılan matematik ve fizik förmüllerinde bilinmiyenin yerine koyarak, bilinmiyeni çözmede kullanmıştır. Elon Musk X harfini hem şirketlerinin isminde hemde çocuklarının isminde kullaniyor.

Bizde dağuda yaşayan bir adamın dört karısından 24 çocuğu olduğunu görüntülemişlerdi. Adama sordular. "Bu çocukların hepsinin ismini biliyormusun?" Adam "Hayır" diye cevapladı. Bu işte bir bilinmiyen denklemi olmalı.

AB-I HAYAT

Nedim'in dediği gibi:

Ma-i tesnim içelim Çeşmey-i nev peyda'dan. 

Görelim ab-ı hayat aktiğin ejderhadan. 

Gidelim selvi-revanım, yürü Sa'd-abad'a

Geçende BBC televizyonun'da  haberlerde kıraliyet ailesinden bahsediyor, İngiliz kıralını gösteriyordu.

İhtişamlı saraylarda yaşayan kıraliyet ailesi meyer sağlıklı beslenemiyor, sağlıklı yaşıyamıyormuş kıral ve onun veliaht oğlunun karısı kansermiş.

"Ab" farsça su demektir "Ab-ı hayat" ta yaşam suyu demektir. (İnanışa göre ölümsüzlük suyu) Susuz yaşanamayacağından insanlar, yaşamın suya bağlı olduğunu sanmış. Uzun yada sonsuz yaşamak için tarih boyunca ab-ı hayatı arayıp durmuşlardır.

Sağlıkla ilgili İngilizce makaleleri VOA'de yıllarca okuyup, Fransızca öğrenirken sağlıkla ilgili Fransızca videoları dinlerken şu kanıya vardım ki sağlıklı ve uzun yasamak, için su önemli ama sadece suya bağlı değil, üç önemli kurala bağlı. 

1) Beyni devamlı aktif tutmak.

 Bunama ve adzeymiri önlemek için. Bunun da iki yolu var. Birincisi bir enstrumanı fırsat buldukça çalmak, ikincisi bir yabancı dil öğrenmeye başlayıp ömrün oldukça sürdürmek.

2) Vucudu devamlı hareketli tutmak.

Sabah kalkınca yoga yapmak.

Günde en az yarım saat yürümek. Yemeklerden sonra yürümek daha faydalı. En az günde15 dakika aletli jimnastik yapmak. Hareketli olman kalp ve damar sağlığı için önemli. Ama vucudu fazla yorman iskelet sistemi için zararlı.

3) Sağlıklı beslemek.

Vucudun günlük ihtiyacı olan bazı gıdaları almak için yardimcı gıdalara ihtiyaç var. Sarımsak için yoğurda, ceviz için kabak tatlısına, tarçın ve zerdaçal için sütlaca, zencefili bütün sulu yemeklerde kullanmalısın.

Salatada ya da söyüşte domates yeşil biber (Acısı daha makbuldür.), marul, soğan ve havuç günlük kullanmalısın. Ben havucu domateslerin üzerine rendeliyorum. 

Gunde iki defa kahvaltıdan ve yemekten sonra bir elma bir portakal bir muz tüketmelisin. Bunların hepsi yaz kış bulunan şeyler.

Yemekleri dolma, sarma, yeşil fasulye patlıcan ve patatesten oluşan türlü, baklağiler (Bakla, barbunya, kuru fasülye, nohut, sıyah ve kırmızı mercimek, bamya), ızgara kırmızı et, tavuk ve balık sırayla karışık tüketmelisin. Kırmızı et ve balık en az ayda bir defa tüketilmelı. Kırmızı etin sık sık tüketilmesi yumurta gibi zararlıdır, (Yemeklere az miktarda her seferinde katmanda fayda var) . Dikkat edilmeli. Balık tavuk için böyle bir sorun yok. 

İletişim çağında günün büyük kısmını ekran karşısında (Televizyon, bilgisayar, tablet ve akıllı telefonda) geçiriyoruz. Buda göz kaslarımızı yoruyor ve bozuyor gözlerin kurumasına neden oluyor. 20 dakikada bir ekrandan uzaklaşıp 7-8 metre uzağa bakmak gerekiyor. Göz kuruluğuna karşı göz damlası kullanmak, gözleri güçlendirmek için her gün elma, havuç ve yer fıstığı tüketilmelı. Zaman zamanda da balık ve ispanak tüketilmelı. İspanağa dikkat çok fazla haşarı ilacı kullanılıyor yaprakları haşariler delmemesi için.

Gözler ve diğer organlar için kahvaltıda fındık, yer fıstıği, siyah kuru üzüm, kuru kaysi, bal, üzüm pekmezi, ve mevsimlik incir, ayva, çilek, kaysı ve vişne reçer'inden herhangi biri. Ayrıca peynir, zeytin ve yumurta. Yumurtayı gün aşırı yemelı. Hergün yemek zararlı imiş. Ben gün aşırı melemen şeklinde tüketiyorum. Melemende zeytin yağı kullanıyorum, yarım sosis ve yeşil biberi kavurduktan sonra domates ilave ediyorum iyice suyunu çekince ocağı kısıp yumurta kırıp fazla pişmeden karıştırıp kaldırıyorum. Böylece faydalı olan zeytin yağını kullanma yolunu buldum. 

Karnıbahar, brokoli troit bezi için faydalı. Yeşil fasulye, ıspanak, turp, şeker pancarı kalp damar sağlığı için faydalı. 

Zerdeçal vucutta ki iltihaplara karşi ve adzemiri önlemede faydalı. Zencefil kolestrolu engelliyor, iltihapları iyileştiriyor. Tarçin diabet, kolestror giderici kalp ve damar sağlığı için faydalı. Karanfil doğal antibiyotik. Muz ve avakado kalp damar sağlığı için faydalı. Yoğurt sindirim sistemi ve kemikler için faydalı. Domates hem gözler için hem de sindirim kanalı için faydalı. 

İşimde yabancılarla çalıştığım için İngilizceyi rahatlıkla konuşabiliyorum. Yukarıda bahsettiğim beyni aktif tutmak için yeni bir yabancı dile başlamak düşüncesiyle 60 yaşından sonra Fransızca öğrenme'ye başladım. Oldukça karmaşık bir dil tek ve çift harflerden oluşan bir çok propozisyona (Edat) sahip bunları doğru yerlere koyarak, gerek sayı sayarken, gerek karmaşık cümle kurarken beyni düşünmeye zorluyor, daha aktif tutuyor. Beyin tembel bir organdır. Zorlamasan karşında konuşanı dinlemez bile. En çok uyumayı sever. Uyku 8 saatın üzerine çıkarsa baş ağrısı yapar. Uyurken hem içindeki çöplerden kurtulur, (Beyın beslenirken bir sürü çop üretir. Bunları uyku sırasında atar.) içinde günlük biriken bilgileri depoliyarak kendını boşaltır. Uykudan kalkınca yeni bilgiler öğrenmeye hazırdır artık.

Fransızca çalışırken beynim yoruluyor artık yeni bir şey almak istemiyor, gözlerim kapanmaya başlıyor. Üzerime pikeyi örtüp kanape üzerinde yarım saat uyuduktan sonra temizlenip boşanmış beyinle öğrenmeye devam ediyorum.